تحلیل همدید پدیده شرجی در ایران

ترکیب اثر رطوبت و دما پدیده‏ی اقلیمی شرجی را به وجود می‏آورد. شدت شرجی با نم نسبی و دما رابطه مستقیم دارد. با افزایش نم نسبی، شدت شرجی افزایش و با کاهش دما نیز کاهش می یابد. هدف از این مطالعه بررسی مکانی و زمانی رخداد شرجی در ایران است. در این پژوهش برای بررسی همدید پدیده‏ی شرجی از دو دسته داده استفاده شده است. دسته اول داده‏های میانگین دمای روزانه‏ی 235 پیمونگاه همدید و اقلیمی کشور در بازه زمانی1383-1340 می باشد. با استفاده از این داده‏ها و با توجه به این که بیشینه نم نسبی صددرصد است، دمای آستانه‏ی شرجی 8/16 درجه سلسیوس در نظر گرفته شده و به تهیه نقشه‏های پهنه‏بندی کشور با دمای آستانه‏ی شرجی اقدام شد که نتایج نشان دهنده‏ی تأثیر بیشتر نم نسبی نسبت به دما در پراکندگی نواحی شرجی ایران می‏باشد. و دسته‏ی دوم داده‏های مربوط به نم نسبی است که این داده‏ها را به طور غیرمستقیم از داده‏های فشاربخارآب واقعی و فشاربخارآب اشباع 235 پیمونگاه همدید کشور( در بازه زمانی 43سال) به دست آمد. آنگاه بر اساس دو شاخص لانکستر-کارستن و وانگ-گونگ به تهیه نقشه‏های پهنه بندی کشور در مقیاس ماهانه و سالانه اقدام گردید. نتایج نشان می‏دهد که از نظر زمانی اوج شرجی در مردادماه رخ می‏دهد و به علت وجود دو پهنه آبی عظیم به عنوان سرچشمه‏ی رطوبت جو در شمال و جنوب ایران، از نظر مکانی سواحل جنوبی و شمالی از بیشترین فراوانی رخداد شرجی برخوردار است. خصیصه شرجی از نظر شدت، مدت و دوام حوزه نفوذ در شمال و جنوب کشور یکسان نمی‏باشد و در تمام سال فراوانی، شدت و وسعت نواحی شرجی در جنوب بیشتر از شمال است که این امر به علت جو سرشار از رطوبت و دمای بالاتر کرانه‏های عمان می‏باشد. و در مجموع میانگین شدت شرجی در کرانه‏های دریای عمان بیشتر از دیگر نقاط کشور است.